Aanpak KLIMAP
Klimaatverandering vraagt om een flexibele inrichting van de leefomgeving, die mee verandert met het klimaat. Het concept van ontwikkelpaden is bedoeld om adaptief denken en werken aan gebiedsinrichting te stimuleren. Het is nog maar weinig toegepast in de regionale praktijk van gebiedsontwikkeling. KLIMAP paste de methode van ontwikkelpaden toe in zes cases op de hooggelegen zandgronden in Nederland. Hier komen vormen van natuur en landbouw voor die kwetsbaar zijn voor klimaatverandering. Lees meer op deze pagina over de aanpak van KLIMAP voor het ontwerp en de toepassing van ontwikkelpaden.
Het concept ontwikkelpaden is bedoeld om inzichtelijk te maken tot welke situaties verschillende acties en ontwikkelingen op termijn kunnen leiden. Het concept is ook bedoeld om te laten zien wat strategische keuzes zijn en op welke momenten het tijd is om van koers te veranderen. KLIMAP onderzocht de theorie van het concept ontwikkelpaden. Daaruit bleek dat het concept op verschillende manieren wordt geïnterpreteerd en gebruikt. Ontwikkelpaden worden gezien als:
- manier om besluitvorming te ondersteunen;
- hulpmiddel voor een proces van leren en bewustwording van een veranderende leefomgeving;
- hulpmiddel om te benadrukken dat maatschappelijke verandering nodig is, en om te verkennen langs welke routes gewenste situaties in de toekomst kunnen worden bereikt.
Bij de start van KLIMAP was de praktische ervaring met ontwikkelpaden beperkt en omdat we structuur wilden aanbrengen in onze benadering, zijn we gestart met de ontwikkeling van een ‘routekaart’.
Doel van de eerste versie van de routekaart was om samen met stakeholders op een systematische manier ontwikkelpaden te ontwerpen en te implementeren. Vertrekpunt was het begrijpen van feitelijk relevante informatie en ontwikkelingen (omgaan met cognitieve onzekerheid). Dit zou uiteindelijk moeten leiden tot het maken van routes en keuzes richting de toekomst. In de cases hebben we deze methodiek getest. Daarnaast deden we veldproeven om klimaatadaptieve maatregelen in de praktijk te testen.
Op basis van onderstaande ervaringen binnen KLIMAP is de routekaart aangepast en zetten we ook in op het gebruik van aanvullende tools en instrumenten:
- Het concept van ontwikkelpaden is geschikt om (meer) na te denken over lange termijn ontwikkelingen en dit te verbinden met korte termijn handelen;
- In de praktijk blijken betrokkenen vaak nog niet toe aan besluitvorming of een besluitvormingstool, omdat er geen overeenstemming is over de urgentie voor verandering en mogelijke ontwikkelrichtingen (normatieve onzekerheid);
- Het is daarom belangrijk om al vroeg in het proces aandacht te besteden aan het uitwisselen van verschillende belangen, waarden en (toekomst)beelden.
